Dat Goethe-Institut hett op sin Net-Sied en Bidrag över Plattdüütsch (vun Michel Penke, de Text is CC-BY-SA 3.0). As ik den Bidrag leesen harr, kunn ik ni anners. Ik mutt dor wat to seggen. Dor is veel binnen, wat ik anners seh un wat eenfach ni richtig is. Dat mag ik so ni stohn laaten.

Plattdeutsch ist fast komplett aus der deutschen Öffentlichkeit verschwunden. Nur noch drei Prozent der Bevölkerung sprechen die alte Sprache aus dem Norden Deutschlands. Künstler, Theater und Schulen versuchen gegenzusteuern.

Dat is wull wohr. Platt is op de Straaten meist ni mehr to höört, dat weer vör 30–40 Johr noch anners. Dat dat blots dree Perzent sünd, de Tall seggt gor nix. Dat meent 3 % vun all Düütschen, as dat wieder ünnen verkloort is. Vun de 82 Millionen Düütschen hebbt de meisten man noch ni nicht Platt snackt, so as in Bayern oder dat Saarland. Dat kann ni dat Maat sien. Dat Sprookenrebeet is je ni gans Düütschland. Wi mööt kieken op

• Sleswig-Holsteen
• Hamborg
• Meckelnborg-Vörpommern
• Neddersassen
• Bremen
• Brannenborg
• Sachsen-Anhalt
• Nordrhein-Westfalen

Dor waahnt tosomen so bummelig knapp dat Halve vun all Düütschen. Wat de 3 % bedüüd, dat ward klor in en Ümfroog vun’t INS. In Sleswig-Holsteen snackt bummelig 32 % vun de Lüüd heel good bit en beeten Platt, verstohn künnt dat 77 % gans good. In Brannenborg, dor verstoht de Lüüd meist keen Platt mehr, dor köönt dat man ok noch 11,4 % vun de Lüüd en beeten oder good snacken. Wo du ok henkiekst, dat sünd mehr as 3 %.

Das Forschungszentrum Deutscher Sprachatlas der Universität Marburg, eine der wichtigsten Institutionen zur Dialektforschung in Deutschland, definiert Dialekt als eine eigene, lokal begrenzte Sprache mit eigener Grammatik.

Ik heff mol keeken op ehr Net-Sied. Ik kunn de Definition dor ni so finnen. Ik kann mi ni vörstellen, dat en Dialekt dat sülvige sien schall as en Sprook, blots lokaal. Dor is doch en Ünnerscheed twüschen Sprook un Dialekt. Un en Dialekt hett doch meist jüst keen eegen Grammatik. So heff ik dat jümmer verstohn.

Mit der flächendeckenden Etablierung des Hochdeutschen in den Massenmedien und Schulen nahm die Verbreitung der Dialekte stetig ab. Besonders betroffen ist das Plattdeutsche, da es von allen Dialekten die größten Unterschiede zum Standarddeutschen aufweist.

Höört sik an, as weer dat gans natürli, as gevt de Lüüd ehr Modersprook friwillig af. Is dat man blots ni ween. Platt güng torüch as de Schoolmeisters to de Kinner seggt hebbt: “Vun nu an dörft ji ni mehr Platt snacken. Dat is keen feine Sprook. Dormit ward ji nix.” Un to de Öllern hebbt se seggt: “Laat dat no, mit jüm Kinner Platt to snacken. Dat schaadt ehr!” Platt güng toeerst torüch, as de Lüüd twungen würrn, dat optogeeven, vun de Scholl, de Pastorn un vun veel anner Lüüd, de ni wussen, wat se doot. De School hett versöcht Plattdüütsch dood to kloppen. De groot Ünnerscheed vun Plattdüütsch to Hochdüütsch harr dor gor nix mit to doon.

Nur 2,5 Millionen Menschen reden heute noch aktiv Platt –- rund drei Prozent der deutschen Bevölkerung.

Un dat is jüst verkehrt. In Sleswig-Holsteen, Hamborg, Meckelnborg-Vörpommern, Neddersassen un Bremen tosomen sünd dat all bummelig 2,7 Millionen. in Nordrhein-Westfalen alleen över 2 Millionen, de good oder heel Platt snacken künnt (no de Tallen vun’t INS). Villicht brukt se ehr Sprook ni mehr all, man wo kümmt de Tall vun den Bidrag her? Dat passt ni so recht tosomen.

Denn bis heute kann im Plattdeutschen jeder schreiben, wie er will. Eine festgeschriebene Rechtschreibung gibt es nicht. Für den Schulunterricht soll es aber nun eine formalisierte Schreibweise geben -– die erste seit Jahrhunderten.

Dat is richtig un den wedder ni. En Schriefwies gifft dat all lang — mit de Regeln vun Sass. Mag sien, dat de School de noch ni brukt hett, man opfunnen hebbt se dat ok ni. Mag sien, de School harr dat bitto ni fastschrewen, man dat harrn se all lang moken kunnt. De Regeln geef dat je all, ok ni blots vun Sass. Dat gifft ok anner Systeme, un ni eerst siet güstern.

Neben der staatlich geförderten Bildungsinitiative versuchen auch lokale Künstlerinnen und Künstler die in Vergessenheit geratene Sprache wieder auf die Bühne zu holen. So zum Beispiel die Hamburger Popband Tüdelband oder die Fernsehmoderatorin Wiebke Colmorgen, die zusammen mit der Musikerin Meike Schrader eine plattdeutsche Hymne auf ihre Stadt Hamburg geschrieben hat und sich mittlerweile aktiv dafür einsetzt,

Sünd dat nu de beiden wichtigsten? Ik weet ni. Wat is mit all de Speeldeelen in’t Land? Mit dat INS, de Fehrs-Gill un annere? Mit den NDR, de all siet Johrteihnten Sennen op Platt mokt (ok wenn se dorbi ni veel Nieges bringt un för de jungen Lüüd worraftig ni veel).

Das Niederdeutsche sei nicht am Ende, sagt Petersen, „denn das Platt verändert sich“. Auch jetzt kämen neue Worte hinzu, die es früher im Platt nicht gegeben habe. Huulbessen zum Beispiel, was wörtlich übersetzt Heulbesen heißt und einen Staubsauger meint. Solange sich eine Sprache verändere, findet Petersen, solange könne sie nicht tot sein.

Deiht mi leed, dat koop ik jüm ni af. Blots dat Platt sik verännert, heet ni dat dat överleevt. Niege Wöör mokt ni, dat Platt överleevt. Wat sünd de niegen Wöör? Plüschmoors, Ackersnacker, Snutenpulli un Huulbessen. Dat sünd Wöör ut de spijööksche Eck. Wat wi brukt, dat Platt överleevt, sünd Alldagswöör op en “normaal” Oort. Wat heet denn “Sozialkompetenz” op Platt? Flüchtling? Migrationshintergrund? Rechtsradikalismus? Koalitionsverhandlungen? Dat gifft dor keen plattdüütsch Wöör vör. Platt överleevt blots, wenn dat für düsse Alldagswöör ok Wöör op Platt gifft. Anners ward Platt en hochdüütsch Mundoort, de blots en beeten anners verdreiht ward. Denn kannst dat ok blieven laaten.

De Fehrs-Gill hett dat versöcht. Man blots, dat weet keen. Se versteekt de Siet un dor is all lang Johren nix mehr passert. Ik heff dor mol henschrewen mit en Henwies für en Woort. Ik heff ni mol en Antwoort kreegen … un ännert hebbt se ok nix op de Siet. Ne Lüüd, vun niege Wöör alleen kann keen Sprook överleeven.

Wenn Platt ni in Alldag blifft oder torüch kümmt, wenn du Platt ni mehr op de Straaten, op den Markt, bi den Koopmann un op’t Amt höörst un snacken kannst, denn is Platt in 10–20 Johren dood.

Deiht mi so Leed üm düsse feine Sprook, man ik heff ni veel Hoop. Dat INS hett rutfunnen, bummelig 50 % vun de Lüüd in de Achtiger un öller sünd good un heel goot mit Platt towegens. De sünd bald ni mehr. Un se snackt all hüüt op de Straaten meist keen Platt mehr. Un de Lüüd, de hüüt 50 Johr old sünd? Dor köönt dat noch bummelig 10-–15 % good snacken. Bi uns Tokunft, de Göören und junge Lüüd bit 20 Johren? Dor sünd dat man 7–8 %. Un de schüllt Platt retten as Sprook? Dat löppt ni. Se snackt dat meist blots in School, anners narms. Se hebbt je keen dor buten, de se op Platt ansnackt! Platt ward en doode Kultursprook, so as Latien. De Alldagssprook Plattdüütsch, de is hüüt all vun veel Steeden weg.

So, un nu kann de Debatt anfangen … un ik stell mi nix leever vör, as dat ik ni Recht behool! Ik do wat dorför, dat dat ni so kümmt un de Sprook bald gans weg is. Ik geev liekers ni op. Man ik alleen kann dat ni. Dor mööt ji all hölpen, un sünnerlich all de Lüüd, de noch Platt köönt oder dat jüst lehrt hebbt. Wi mööt Platt in’n Alldag sichtbor moken, överall. Denn gifft dat je villicht noch en Chance.